اخراج اجباری مهاجرین افغان از ایران نه تنها یک فاجعه انسانی و تراژدی بزرگ است، بلکه پیشینه تاریخی طولانی نیز دارد. علاوه بر جنبه انسانی این فاجعه، نیاز است تا دلایل سیاسی آن نیز بررسی و آشکار شود. طبق گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، روند اخراج از ماه می ۲۰۲۵ سرعت بیشتری گرفته است. در ماه‌های قبل از آن، بیشتر مهاجرین اخراج شده جوانان مجرد بودند، اما پس از ماه می، بیشتر خانواده‌ها به اجبار اخراج شده‌اند که باعث تشدید این بحران انسانی شده است.
حال، اگر به جنبه‌های تاریخی و سیاسی این فاجعه نگاه کنیم، دیده می‌شود که رژیم حاکم در ایران یکی از عوامل این فاجعه بوده است. حکومت آخوندی همواره به گروه‌های سکتاریستی و نیابتی علیه نظام‌های افغانستان پناه داده و امکانات فراهم کرده است، که در نهایت به آتش هر جنگی تحمیلی در افغانستان هزیم انداخته است. و به این ترتیب افغان‌ها مجبور به فرار از کشور و پناه‌بردن به کشورهای همسایه شده اند. باید گفت که اگرچه ایران یکی از عوامل این فاجعه و تراژدی است، اما عامل اصلی و عمده آن نمی‌باشد. عامل اصلی و عمده همچنان جنگ تحمیلی در افغانستان و بازی‌های قدرت‌های بزرگ بین‌المللی و دولت‌های اجیر آنهاست که مردم یک کشور را مجبور به مهاجرت می‌کند و فاجعه انسانی به بار می‌آورد.
قدرت‌های بزرگ در کشورها بی‌ثباتی و فاجعه ایجاد می‌کنند و زمانی که اتباع کشورهای بی‌ثبات شده مجبور به مهاجرت می‌شوند؛ سپس کشورهای چون ایران، سیاست جلوگیرانه از مهاجرت اختیار می‌کنند. و در عین زمان برای پنهان کردن شکست‌های خود، با استفاده از تبلیغات، تمام تقصیر را به گردن مهاجرین می‌اندازند و مردم خود را علیه مهاجرین تحریک می‌کنند. این رفتار باعث می‌شود که مردم عام کشور میزبان قربانی تبلیغات شوند و به رفتارهای تبعیض‌آمیز یا نژادپرستانه وسیع توسل کنند.
«اکثریت»ریشه این فاجعه را در مداخلات خارجی و جنگ‌های تحمیل‌شده بر افغانستان می‌داند که منجر به وضعیت کنونی شده است. اما دلیل اصلی، استفاده قدرت‌ها از خاک افغانستان برای بازی‌های بزرگ خویش و تحمیل گروه‌های نیابتی بر ملت افغانستان است. همین ایرانی که در سال ۲۰۰۱، زمانی که منافع‌اش ایجاب می‌کرد با غرب به خصوص ایالات متحده امریکا در سرنگونی امارت طالبان کمک کرد. اما، به محض روی کار آمدن نظام جدید در افغانستان، ابزار و منابع را در اختیار گروه‌های نیابتی به‌منظور جنگ علیه ایالات متحده قرار داد. به همین دلیل ایران مسئول وسعت‌بخشی این فاجعه انسانی به شمار می‌رود.
همچنین، «اکثریت» به این باور است که راه حل این بحران در برقراری یک نظام مستقل، مترقی و مسئول در افغانستان، نهفته است؛ که با اراده و خواست مردم ایجاد شده باشد و در قبال تک تک اتباع افغانستان احساس مسئولیت کند. گروه نیابتی حاکم نه دانش، نه صلاحیت و نه بینش لازم برای حل این مشکل را دارد.